لاستیک سازی
در صنعت، لاستیک به پلیمرهایی گفته میشود که قابلیت کشش دارند. این پلیمرها را میتوان دوباره به حالت اولیهی خود بازگرداند. با وجود این که صنعت لاستیک سازی از آمریکای مرکزی و هند آغاز شد اما اکنون به یکی از مهمترین بخشهای تجاری در صنایع مختلف تبدیل شده است. امروزه با توجه به گسترش صنعت لاستیک سازی، لاستیکهای مصنوعی نیز در کنار نوع طبیعی آن مورد استفاده قرار میگیرند. در این مقاله، به بررسی صنعت لاستیک سازی میپردازیم.
مراحل پردازش لاستیک
لاستیکها را با توجه به مواد اولیه به دو دستهی طبیعی و مصنوعی تقسیمبندی میکنند. در هر دو حالت، پردازش لاستیک دارای چهار مرحلهی مجزا به نامهای ترکیب، مخلوط کردن، شکل دادن و جوشکاری است. روشهای مختلف لاستیک سازی به محصول نهایی موردنظر از فرآیند پردازش لاستیک نیز بستگی دارد.
ترکیب
در مرحلهی ترکیب از فرآیند لاستیک سازی، مواد شیمیایی و دیگر افزودنیها با توجه به کاربرد لاستیک به آن اضافه میشوند. لاستیک طبیعی با دما تغییر میکند؛ یعنی با حرارت چسبنده و با سرما شکننده میشود. مواد شیمیایی اضافه شده در طول مرحلهی ترکیب با لاستیک واکنش نشان میدهند و موجب تثبیت پلیمرهای لاستیک میشوند.
از طرف دیگر، افزودنیها شامل پرکنندههای تقویت شده به منظور بهبود خواص لاستیک و پرکنندههای تقویت نشده برای افزایش کشش لاستیک و در نتیجه کاهش هزینهها هستند. یکی از پرکاربردترین پرکنندههای تقویت شده، کربن سیاه است. کربن سیاه موجب بهبود مقاومت در برابر تخریب اشعه ماورای بنفش نیز میشود. به همین دلیل است که اکثر لاستیکها به رنگ سیاه هستند.
مخلوط کردن
مواد افزودنی باید با لاستیک مخلوط شوند. ویسکوزیته بالای لاستیک موجب باعث میشود که مرحلهی مخلوط کردن با افزایش دمای لاستیک تا 300 درجه فارنهایت صورت گیرد و در نتیجه جوشکاری پیش از موعد رخ دهد. به منظور جلوگیری از جوشکاری پیش از موعد، مخلوط کردن در دو مرحله انجام میشود. در طول مرحلهی نخست، افزودنیهایی مانند کربن سیاه با لاستیک مخلوط میشوند. پس از خنککاری، مواد شیمیایی موردنیاز برای جوشکاری به لاستیک اضافه میشوند.
شکل دادن
شکل دادن لاستیک به روشهای مختلفی صورت میگیرد از جمله بیروناندازی، کلندرکاری و قالبگیری. نوع روش شکل دادن لاستیک به محصول نهایی آن بستگی دارد. تکنیک بیروناندازی شامل تحت فشار قرار دادن لاستیک است. در تکنیک کلندرکاری، لاستیک از میان چندین شکاف کوچک بین غلتکها عبور داده میشود. قالبگیری از فرآیند کلندرکاری برای تحت فشار قرار دادن لاستیک درون مواد دیگر استفاده میکند. قالبگیری خود به سه روش تزریقی، فشاری و انتقالی انجام میشود.
جوشکاری
جوشکاری، مرحلهی نهایی لاستیک سازی است. این مرحله موجب اتصال پلیمرهای مختلف لاستیک به یکدیگر میشود. مرحلهی جوشکاری با توجه به الزامات محصول نهایی متفاوت است. به عنوان مثال، اتصال کمتر بین پلیمرها موجب تولید لاستیک نرمتر میشود در حالی که افزایش اتصال میان پلیمرها، الاستیسیته لاستیک را کاهش میدهد و در نتیجه، منجر به تولید لاستیک سختتر میشود.
لاستیک بدون مرحلهی جوشکاری هنگام گرم شدن، چسبنده و هنگام سرد شدن، شکننده میشود. در تکنیکهای جوشکاری مدرن از مقادیر کمتری از سولفور در ترکیب با دیگر مواد شیمیایی استفاده میشود تا زمان حرارتدهی به اندازهی 15 تا 20 دقیقه کاهش یابد. البته، تکنیکهای جوشکاری دیگری نیز وجود دارند که از سولفور استفاده نمیکنند.
لینک منبع: sciencing.com